| قلعه دختر یکی از بناهای ارزشمند دوره ساسانی در شهر فیروزآباد فارس می باشد. پژوهشگران قرن ۱۹ مانند فرصت شیرازی ساخت قلعه دختر و کاخ اردشیر فیروزآباد را به اردشیر اول نسبت می دهد . تحقیقات انجام گرفته نشان می دهد که این دوبنا کاخ بوده اند که به دنبال به قدرت رسیدن اردشیر نقش های متفاوتی داشته اند ودریک زمان ساخته شده اند چنانکه در تواریخ قرون وسطی آمده است اردشیر پس از فتح مرکز فارس اقامتگاه تازه خود موسوم به اردشیر خوره را ترک کرد تا به جنوب ایران حمله کند و آنها را شکست دهد ازآن پس اردوان پنجم چندین لشکر کوچک را علیه این نیروی یاغی گسیل داشت تا سرانجام تصمیم گرفت که خود در رأس سپاهی علیه وی به جنگ بشتابد و ساخت استحکاماتی چون قلعه دختر را می بایست با توجه به اوضاع تاریخی و برخورد با مهاجم زورمند تفسیرکرد و دراین قلعه تلفیق یک کاخ شکوهمند سلطنتی و استحکامات دفاعی است که از نظر سوق الجیشی چنان در حد کمال هستند که نظیر آن را در سراسر تاریخ معماری به دشواری می توان دید . طرح عمارت اصلی روی قلعه دختر نشان می دهد که اقامتگاهی برای نگهبانان و مهمانان بوده و دارای اتاق های پذیرایی و تالار تخت و محل سکونت سلطنتی بوده که می توان این امر را ناشی از زندگی اولیه اردشیر که توأم با جنگ بوده دانست که وی محل اقامت خویش را به صورت بخشی از قلعه بنا کرده است. قلعه دختر در آستانه دره تنگ آب و در نقطه ای که شیب زمین شناسی در آن یک دروازه طبیعی بوجود آورده قرار دارد که قرار گرفتن کاخ برفراز دشت امکان نظارت برراه کف دره که به فیروز آباد منتهی می شودرا فراهم آورده است . کاخ و دژ بخشی از استحکامات وسیعی است که روی ارتفاعات مشرف به دشت بنا شده است. گرداگرد گنبد مسیرهایی وجود دارد که غلامگرد نامیده می شده که ازطریق پله های گرد و مدور سنگی به هم متصل می شده اند. آنچه از آرایش هندسی بنا برمی آید نشان می دهد که در زمان ساخت قلعه دختر دانش ستاره شناسی در تعریف هندسه بنا کار برد داشته است . بخش مهم کاخ شامل ایوان ، گنبد خانه ، دیوار دفاعی می باشد که نمایانگر زبردستی خاص معماران در شیوه ساخت می باشد و سلسله مراتب و تناسب فضا ها و عناصر سازنده معماری به بنا عظمت و نمود یک کاخ –دژ را بخشیده است . ارتفاع کمربند دفاعی ۶ یا ۷ متر است .کنگره های دفاعی کاخ توسط پله هایی به دالان های نگهبانی منتهی می شود و به فضاهای اسلحه خانه و سرباز خانه راه داشته است . ساختمان مدور که محل تخت یا بارگاه بوده به شکل برجی با شکوه برفراز تپه قد برافراشته است . |  |
↧
قلعه دختر فیروزآباد،يادگار اردشير اول
↧