شهرستان فیروزکوه دارای ویژگیهای منحصر به فردی در زمینه دامپروری و حضور عشایر است. وجود ۹۰۰ خانوار عشایری شامل ۶۰۰ خانوار بومی و ۳۰۰ خانوار میهمان از عشایر استان سمنان که همه ساله در ۱۴۷ یورد (خیل) عشایری در فصل ییلاق مستقر میشوند و به تولید انواع و اقسام محصولات لبنی و فرآوردههای گوشتی و پروتئینی مبادرت میورزند، تنها بخشی از ویژگیهای عشایری فیروزکوه است. عبور سالانه بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار رأس دام از ایلراههای فیروزکوه به سوی مراتع ییلاقی دماوند، لار، طالقان، کرج و قزوین، بر اهمیت این منطقه افزوده است. عشایر فیروزکوه این روزها با پدیده ناخوشایند تخریب ایلراهها و تبدیل راههای ارتباطی ویژهشان به صنایع این شهرستان مواجه هستند. هماکنون در مجموع ۱۰۰ هکتار از زمینهای منابع طبیعی شهرستان فیروزکوه به منظور تعریض راههای مواصلاتی، ایجاد فضای سبز در مسیر جادهها و احداث کولاکگیر منطقه گدوک امسال در اختیار وزارت و شهرسازی قرار گرفته و علاوه برآن به منظور احداث واحدهای راهدارخانه جدید در گردنههای برفگیر بشم و گدوک و راهدارخانه ارجمند نیز در مجموع ۳۰۰ متر مربع از زمینهای منابع ملی به راه و شهرسازی واگذار شده است. جاده اختصاصی کارخانه سیمان؛ معضلی فراروی عشایر ایلراههای شهرستان فیروزکوه در دفتر روزنامه رسمی قوه قضائیه به ثبت رسیده است و با این اقدام، از هرگونه تعرض به ایلراهها جلوگیری میشود اما متاسفانه در ماههای اخیر شاهد تحولات نامعقولی در این زمینه هستیم. مدیر امور عشایر شهرستان فیروزکوه جاده اختصاصی کارخانه سیمان فیروزکوه را معضلی فراروی عبور دامهای عشایر عنوان كرد و گفت: متاسفانه در آخرین جلسه شورای عشایر شهرستان فیروزکوه در بهمن ماه ۹۱، اداره منابع طبیعی شهرستان بدون در نظر گرفتن هیچگونه حق و حقوقی برای عشایر به واگذاری ایلراهها مبادرت کرد. عینالله اسفندیار با اشاره به اينكه این ایلراهها در مناطق امینآباد، کارخانه سیمان فیروزکوه و گردنه بشم قرار دارند که همه ساله عبور حدود ۹۰۰ گله از عشایر مناطق مختلف از آن نقاط انجام میشود، تصریح کرد: کارخانه سیمان فیروزکوه در محل یکی از مهمترین ایلراههای شهرستان فیروزکوه احداث شده است. وي افزود: همه ساله در فصل کوچ عشایر در حدود ۲۰۰ گله دام از کنار دیوارهای این کارخانه عبور میکنند. مدیر امور عشایر شهرستان فیروزکوه ادامه داد: اخیراً کارخانه سیمان فیروزکوه به احداث جاده جدید دسترسی اختصاصی اقدام کرده و اصلاً حریم ایلراه را در نظر نگرفته است. اسفندیار با ابراز گلایهمندی از اداره منابع طبیعی شهرستان فیروزکوه در استعلام نکردن ایلراه موجود از امور عشایر شهرستان هشدار داد: زمان کوچ عشایر از این منطقه نزدیک است و مسئولان باید هر چه سریعتر راهکاری برای این موضوع بیندیشند. برخورد قانونی با متجاوزان مدیرکل امور عشایری استان تهران نیز با اشاره به مشکلات و معضلات عشایر استان تهران تصریح کرد: با توسعه روزافزون شهرها، احداث بزرگراهها، احداث واحدهای مسکن مهر، توسعه شهرکهای صنعتی، کارخانجات و . . .، متاسفانه انسداد ایلراههای عشایری در برخی نقاط به معضلی فراروی عشایر تبدیل شده است. سیروس نصیری با اشاره به ثبت رسمی تمامی مسیرهای ایلراههای استان تهران در قوه قضائیه برای نخستین بار در کشور هشدار داد: هر گونه واگذاری ایلراههای عشایری مطلقاً غیرقانونی است و با متجاوزان به حریم آنها برخورد قانونی میشود. وی تاکید کرد: ثبت قانونی ایلراهها که از نظر حقوقی معتبر است، رعایت حریم آنها را از سوی دستگاههای مختلف لازمالاجرا میسازد و با متجاوزان به حریم آنها به شدت برخورد میشود. نصیری خاطرنشان کرد: انتظار میرود در احداث ابنیه، سازهها، راهها و . . . پیش از هر چیز نهادهای متولی از امور عشایر مناطق استعلام کنند تا از هرگونه تجاوز به ایلراهها جلوگیری شود. وي همچنين به طور نمونه با اشاره به انسداد ایلراه جنوب به شمال استان تهران در زمان احداث سد ماملو گفت: در نهایت با دخالت استاندار تهران و انجام هماهنگی با صنایع پارچین، آب منطقهای و دیگر نهادهای متولی، مشکلات موجود برطرف شد. نصیری با بيان اينكه در نظر داشتن حقوق ایلراهها از ابتدا، از بروز و ظهور مشکلات بعدی خواهد کاست، به عبور سالانه حدود ۳۰۰ هزار رأس دام عشایری از شهرستان فیروزکوه اشاره كرد و گفت: هرگونه انسداد ایلراههای عشایری یا نامناسب بودن محل عبور دامها، مشکلاتی را برای رانندگان خودروهای عبوری از مسیرهای مواصلاتی و معضلات جانی را برای افراد و دامها به دنبال خواهد داشت. مدیرکل امور عشایری استان تهران از توجه نکردن اداره منابع طبیعی شهرستان فیروزکوه به حریم ایلراهها در مناطق امینآباد و کارخانه سیمان فیروزکوه به شدت انتقاد کرد و افزود: اخذ نکردن استعلامهای لازم از امور عشایر شهرستان فیروزکوه، امروز معضلاتی را برای عشایر کوچنده و دامهای آنان به وجود آورده است. هیچ ملاحظهای نخواهیم داشت! فرماندار شهرستان فیروزکوه نیز از بررسی مسائل و مشکلات ایلراههای فیروزکوه با برگزاری جلساتی به صورت میدانی در محل ایلراهها خبر داد. ابوالقاسم مهری که اخیراً در دیدار با مدیرکل امور عشایری استان تهران سخن میگفت، اظهار داشت: نگاه ساختاری و انجام امور به صورت پایهای، آینده جامعه عشایری منطقه را پایدار خواهد ساخت. وی با بیان لزوم احصای کامل مسائل، مشکلات و کمبودهای عشایر مستقر در منطقه تصریح کرد: شهرستانهای فیروزکوه، دماوند و شمیرانات در بین شهرستانهای استان تهران، همه ساله پذیرای عشایر در فصول ییلاقی هستند و باید توان مدیریتی عشایر استان به سمت این مناطق گسیل داده شود. فرماندار شهرستان فیروزکوه افزود: حضور ۹۰۰ خانوار عشایر بومی و میهمان و استقرار آنان در ۱۴۷ خیل (یورد) عشایری و عبور سالانه بیش از ۳۰۰ هزار رأس دام از منطقه، ساختاری ورزیده، چابک و توانمند را در عرصه خدماترسانی به این قشر زحمتکش میطلبد. مهری با اشاره به مشکلات پیش آمده برای ایلراههای اصلی موجود شهرستان خاطرنشان کرد: با برگزاری جلساتی به صورت میدانی و دعوت از سرمایهگذارانی که این مناطق را برای سرمایهگذاری انتخاب کردهاند، به رفع و رجوع مشکلات و احقاق حقوق عشایر خواهیم پرداخت و هیچ ملاحظهای نیز در این خصوص نخواهیم داشت. اين مسئول تاکید کرد: رویکرد مجموعه حاکمیتی شهرستان انجام امور با کمترین هزینه و حداکثر بهرهوری در راستای رسیدن به اهداف است و این مهم را در عرصه امور عشایری شهرستان نیز اعمال خواهیم کرد. مهری یادآور شد: گرچه راهها محور توسعه و از عوامل اصلی رونق و بالندگی اقتصادی مناطق است، اما باید در چارچوب خاص خود که زیانی را متوجه ایلراهها و عشایر غیور منطقه نسازد، احداث شوند. دامهایی که از کویر استان سمنان به مناطق ییلاقی طالقان، کرج، دماوند، قزوین، لار، نور، بلده، پلور و حاشیه هراز کوچ میکنند، باید از ایلراههای شهرستان فیروزکوه عبور کنند. وجود حدود ۴۰۰ کیلومتر راه عشایری در سطح شهرستان فیروزکوه نشاندهنده گستردگی و وسعت زیاد شهرستان فیروزکوه است. ایلهای سنگسری، سرخهای، افتری، مؤمنآبادی، اوصانلو و الیکایی مهمترین ایلات منطقه فیروزکوه هستند که قشلاق عشایر بومی، شهرستان سمنان است و در فصل زمستان به آنجا کوچ میکنند و این امر میطلبد تا به ایلراههای این شهرستان بیشتر توجه شود.